ЖАМБЫН БАТМӨНХ /1926-1997/нь  Хяргас сумын нутагт төржээ. 1939-1951 онд сумын сургууль, МУИС-ийг тус тус төгсөж, эдийн засагчийн мэргэжил эзэмшжээ. 1958-1961 онд ЗХУКН-ын Төв хорооны дэргэдэх Нийгмийн ухааны академид суралцан “Ардын аж ахуйг төлөвлөгөөтэй тэнцүү хөгжүүлэх хуулийн үйлчлэл” сэдвээр эдийн засгийн ухааны дэд эрдэмтний зэрэг хамгаалжээ. 1951-1958 онд МУИСУБДС, НДС-дбагш, тэнхимийн эрхлэгч, орлогч захирал, захирал, 1967-1972 онд МУИС-ийн орлогч ретор, ректораар ажиллажээ.Мэргэжлийн боловсон хүчин бэлтгэхэд ихээхэн хүчин зүтгэл гаргасан тул түүнд профессор цол олгожээ. Ж.Батмөнх 1973-1974 онд МАХН-ын Төв хорооны хэлтсийн, 1974-1984 онд БНМАУ-ын Ардын Их Хурлын Тэргүүлэгчдийн даргаар тус тус ажиллажээ.

1971 онд тэр МАХН-ын Төв Хорооны гишүүнээр сонгогдож, 1974 онд Намын Төв Хорооны Улс Төрийн Товчооны гишүүн, 1984 оноос МАХН-ын Төв Хорооны ерөнхий нарийн бичгийн даргаар сонгогдон 1990 оны 3-р сар хүртэл уг албыг хашжээ. 

Бидний ярьж заншсанаар социализм гэж нэрлэгдсэн 70 жилийн түүхтэй нийгмийн тогтолцооны сүүлийн 15 жил 9 сарын хугацаанд Монгол улсын засгийн болон нам, Төрийн тэргүүний онц хариуцлагатай алба хашиж явсан Ж.Батмөнх агсаны түүхэн гавьяаг дурсахад таатай байна аа. Монголд ардчиллын салхи сэвэлзсэн хүнд хэцүү эгзэгтэй үед тэрээр төрийн тэргүүн байж, жинхэнэ удирдагч гэдгээ харуулсан юм. Батмөнх дарга тэртээ 1990 онд ардчилсан хөдөлгөөн эхлүүлсэн залуусын эсрэг цэрэг арми хөдөлгөсөн бол Монголд иргэний дайн дэгдэх байсан гэдгийг өдгөө ч олон хүн хүлээн зөвшөөрөх биз ээ. Тиймээс түүнийг социалист нийгмийн сүүлчийн удирдагч хэдий ч ардчиллыг алган дээрээ тоссон хүн гэж хэлнэ.

Тэр тусмаа 1980-1990-ээд онд Монголын нийгэм, улс төрийн амьдралд тохиосон эгзэгтэй үйл явдлын төвд байж, үүдэн би й болсон хурцадмал асуудлыг ултай, суурьтай тунгаан бодож, ухаан сийрэг, уужуу тайвуу зан, улстөрийн ноён нуруугаараа үүрч гарсан гавьяатай хүн.

ЭЗДС-ийн орлогч, захирал, Улсын их сургуулийн проректор, ректор, Намын Төв Хорооны хэлтсийн эрхлэгч, СнЗ-ийн орлогч зэрэг өндөр албан тушаалд томилогдож байсан. 

Эрчим хүч. Эрдэс баялаг, Уул уурхай, Геологийн хөгжил түүнээс эхтэй. Профессор Ж.Батмөнхийг Засгийн газрын тэргүүнээр томилогдон ажиллаж байсан тэр үе бол их бүтээн байгуулалт. үилдвэрлэлийг хөгжүүлэх, техникийн бааз байгуулж дуусгах уриан дор манай ард түмэн хичээнгүйлэн зүтгэж байсан үе. Өөрөөр хэлбэл 1970-аад оноос манай улсын эдийн засаг, нийгмийн хөгжил эрч хүчээ авч байсан гэж үзэж болно.

Чухам энэ үед л Монгол орны нүүр царайг тодорхойлж буй Эрдэнэтийн зэс молибдений үйлдвэр, Эрдэнэт хот, Багануурын нүүрсний ил уурхайн цогцолбор, манай улсын хамгийн том эрчим хүчний үйлдвэр болох Улаанбаатарын цахилгаан станц, төвийн бүсийн өндөр хүчдэлийн цахилгаан шугам сүлжээ, Бор-Өндөрийн уулын баяжуулах үилдвэр, Хөтөлийн цементийн үилдвэр гэх мэт томоохон шинэ үйлдвэр, барилга байгууламжийг барьж ашиглалтанд оруулсан юм.

САНСАР ОГТОРГУЙГ ЭНХТАЙВНЫ ЗОРИЛГООР АШИГЛАХАД ИДЭВХТЭЙ ОРОЛЦОЖ БАЙЖЭЭ.

Ж.Батмөнхөөр толгойлуулсан Засгийн газар ЗХУ болон социалист орнуудтай ойртон нягтрах, хамтран ажиллах талаар их зүйлийг хийж байжээ. Энэ ажлын хүрээнд тэрээр ЗХУ-д хэд, хэдэн удаа айлчлал хийсэн байна. Ялангуяа түүнийг Сайд нарын Зөвлөлийн дарга байх үед манай улс бусад социапист орнуудын хамт “Интеркосмос” программын дагуу сансар огторгуйг энхтайвны зорилгоор ашиглахад идэвхтэй оролцож байжээ. Үүний үрээр БНМАУ-ын иргэн Ж. Гүррагчаа 1981 оны гуравдугаар сарын 22-ны ням гаригт олон улсын багийн бүрэлдэхүүнд орол цож, Зөвлөлтийн “Союз-39″ хөлөг, тойрог замын “Салют-6″ станцаар сансарын нислэг хийхээр эх дэлхийгээс хөөрчээ.

Талын монгол малчны хүү анх удаа сансарт ниссэн мэдээ нь тэнгэр газрын савслага бүхэнд хүрч, дэлхийн чихийг дэлдийлгэсэн гайхамшигт үйл явдал болсон нь түүний хийсэн ажлын үр дүн аж.

Мөн Бор-Өндөрийн жонш баяжуулах үйлдвэрийг ЗХУ-тай хамтран барьж байгуулснаар манай улс жонш олборлох талаар тухайн үед дэлхийд тэргүүн байранд орж байв. Түүний удирдаж байсан Засгийн газар 1970-1980-аад онд Монголд үндэсний геологийн албыг хөгжүүлэх талаар онцгой анхаарч, геологи уул уурхайн яамыг бие даалган байгуулж,

Олон улсын геологийн экспедицийг манайд байрлуулан, шинэ ордыг нээн илрүүлэх, тэдгээрийн нөөцийг тогтоох талаар их ажил хийжээ. Түүнчлэн техник мэргэжлийн сургалтын бүхэл бүтэн бие даасан тогтолцоог бүрэлдүүлэн, олон арван мянган мэргэжилтэй ажилчдыг бэлтгэсэн байна. 

Ж.Батмөнх гуайн засаг, төр удирдаж явсан үеийг дурсахаар ардчиллын тухай яриа сөхөгдөнө. Монголчууд ардчилал, эрх чөлөөнийхөө төлөө тэмцэлд босч, төв талбай тэр чигтээ бухимдсан олны хөлд дарагдсан 1990 оны цагаан морин жилийг хүмүүс мартаагүй. 70 жил коммунист дэглэмээр явсан иийгмийн тогтолцоог өөрчлөхийн тулд жагсагчид сүүлдээ тэмцлийн хурц хэлбэр улс төрийн өлсгөлөнг сонгож авсан юм.