Нойрсолт болон сэрүүн байх хугацааны хэмнэл гэж нэрлэгддэг үйл явц таны нойрсолтын чанарыг тодорхойлдог.

Түүнд хоёр шат бий:

1.Удаан нойрсолтын шат (гүн нойрсолт)

2.Хурдан нойрсолтын шат (энэ бол бидэнд зүүд зүүдлэгдэж байдаг, тэгээд биднийг сэрээхэд хялбар байдаг үе).

Удаан нойрсолтын үед бие суллагдаж, амьсгал удаан, гүнзгий болж, цусны даралт буурч, гадны цочроогчдод бие организмын мэдрэмтгий байдал багасдаг. Сэрэхэд хүнд (сэрээхэд хэцүү) байдаг.

Энэ үе шат нь биеийг сэргээн босгох, «засварлахад» шийдвэрлэх ач холбогдолтой байдаг. Удаан нойрсолтын үед гипофиз (Монголоор нэршлийг мэдэх мэргэжлийн хүн үүнийг уншвал харгалзах монгол хэллэгийг комментэд бичиж өгөхийг хүсье – орч.) хэмээх тархины хэсгээс өсөлтийн дааврыг идэвхитэй ялгаруулдаг. Эдгээр дааврууд биеийн бүтээцийн эд эс (ткань) -ийн өсөлт болон булчингуудын «засварыг» идэвхжүүлдэг.

Судлаачдын үзэж байгаагаар, бие организмын дархлааны тогтолцоо ч энэ үе шатанд амраад авах боломжтой болдог аж. Тэр тусмаа та тамирчин бол энэ нойр танд онцгой чухал. Чухал тэмцээний өмнө Леброн Джеймс, Роджер Федерер нар тус бүрдээ хоногт 11-12 часов ундтаг байсныг хүмүүс мэддэг. Энэ нь санамсаргүй хэрэг биш юм. Хоногт 10-аас их цаг унтдаг сагсчдын шидэлтийн оновчтой байдал болон гэнэтийн нөхцөл байдалд гаргах авхаалж самбаа нь илүү байдгийг Стенфордын их сургуулийн судлаачид баталжээ.

Сагсчид гол төлөв хоногт 8 цаг унтдаг. Гэвч тэднийг 10 цаг унтуулах тохиолдолд тэдний гурван онооны шидэлтийн онч 9%-иар дээшилж, 80 метрийн богино зайн гүйлтийн хурд ердийнхөөс 0,6 секундээр нэмэгдэж байсан байна. Энэ бол их өөрчлөлт. Яагаад энэ вэ гэвэл чухамхүү удаан нойрсолтын үе шат л булчингаа илүү түргэн сэргээн босгоход бидэнд тусалдаг.

Одоо тэгэхээр удаан нойрсолтын шатны тухай ярилцая. Энэ үе шатанд таны тархи зүүдүүдийг бүтээж, мэдээллийг шинээр зохион байгуулж, системчилж өгдөг. Тэрчлэн энэ шатанд нейронууд ч хурдан төлждөг. Тийм болохоор өглөөгүүр таны ой ухаан илүү ажиллаж, өдрийн эхний хагаст суралцахад ч танд амар байдаг. Харин «хурдан нойрын» үед бол судасны цохилт, даралт болон биеийн халуун, эсрэгээрээ, нэмэгддэг. Ийм үе шат хоногт танд гурваас таван удаа давтагдах ёстой.

Хэрэв та нойрын эдгээр хоёр үе шатны аль нэгийг өөртөө хасах аваас таны бие организм энэ үгийн шууд утгаар үхэж эхлэх болно. Хэрэв танд нойр дутагдаж байгаа нь мэдрэгдэж л байх юм бол та өөрийн бие организмаа биет байдлаар нь сэргээн босгож чадахгүй. Таны дархлааны тогтолцоо суларч, ухамсар бүүдгэр болно. Таны вирусийн халдвар авах эрсдэл ч нэмэгдэнэ. Таны жин нэмэгдэж, танд чихрийн шижин өвчин эхэлж, цусны даралтын асуудал гарч ирнэ. Тэр байдлаараа дахиад жаахан азнавал зүрхний, сэтгэцийн өвчнүүд болон бас цагаасаа эрт нас барах гэж юу байдгийг мэдэж авах болно.

Товч дүгнэлт: Удаан нойрсолт таны бие организмын сэргээн босголтод хэрэгтэй байдаг бол хурдан нойрсолт нь таны сэтгэхүйн сэргээн босголтод хэрэгтэй. Тэгээд таны нойрсолтын чанар жил ирэх тусам муудаж байдаг учраас бие организмаа залуугаар нь хадгалахын тулд нойрсох хугацаа улам бүр уртсаж байх ёстой.