2024 оны 3-р сарын 29, Баасан гараг Зурхай   Цаг агаар

Өнөөдөр "Зулын 25", Богд Зонхавын их дүйчэн өдөр


2017 оны 12-р сарын 12. 02:04

Богд зонхавын дүйчэн өдөр нь Зулын 25 буюу Богд Зонхавын гасланга тонилохуйн дүрийг үзүүлсэн өдөр юм.

Богд Зонхав бээр Түвдийн зүүн хойд нутгийн Амдо мужид мэндлэн бурханы сургаалийн олон эш дамжлагыг хүртэж, нэг хийд, дияаны газраас нөгөөд олон жил суралцсан алдарт багш билээ.

Тэрээр 1357 онд Сонгинын ам хэмээх нэртэй газар лагшин мэндэлсэн бөлгөө. Мэндлэх үед нь язгуурын гурван бурханы хувилгаан мөн болохыг нотлох олон шинж тэмдгүүд илэрсэн гэдэг. Зонхаваг гурван настай ахуйд энэ багш Зонхавагийн эцэгт мал бэлэглэж, Зонхавагийн эрдэм боловсролыг түүнд даатгахыг гуйсан байна. Долоон настай ахуйдаа Чойжи Дондүв Ринчений хамт суудаг болж, багшаасаа олон сургаал, тарнийн авшиг хүртэж байсан. Маш амархан уншиж, бичиж сураад балчир наснаасаа эхлэн бясалгалын талаар суралцаж өөрт дадуулж байлаа. Найман настай ахуйдаа гэцүл сахил хүртэж, Лувсан Дагва хэмээх сахилын нэрийг хүртсэн байна. Түүний Лувсан Дагва хэмээх нэр нь Оюун сайтын алдар гэсэн утгатай билээ. Түүний энэ дэлхий дээр шашин, амьтанд үлэмж их тус бүтээхийг Бурхан багш олон судар тарнийн номд лүндэглэсэн байхын сацуу Жову Балдан Адишагийн бүтээл, Саран хөхөөний намтар зэрэгт бошгийг үзүүлсэн нь буй.
Богд Зонхавагийн урьд дүрүүд нь Төв үзлийн сургаалийг илтэд болгоогч Нагаржуна гэгээн, Сажава ёсыг үндэслэгч Лозава Лодон Шарав, Гаржүдва ёсыг Үндэслэгч, Мил богдын багш Марав лам мөн Нинмавын ёсыг Үндэслэгч Ловон Бадамжунайн зэрэг дүрээр мэндэлж байсан бол Богд Зонхава Гэлүгба ёсыг үндэслэгч болжээ.
Бурхан багш энэ дэлхийд Богд Зонхава залрах тухай эш үзүүлэн айлдсан нь олонтаа. Урьд насандаа тэрээр нэгэн хөвүүн байхдаа Шагжмуни Бурханд тунгалаг болор эрхи өргөж, түүний оронд цагаан лавай хүртсэн байна. Бурхан багш тэр хөвүүнийг Түвдэд мэндэлж агуу их Гандан хийдийг үндэслэн байгуулна, Лхас дахь Бурханы шүтээнд үржин өргөнө, дээдийн номыг Түвдийн оронд дэлгэрүүлэхэд чухал үүрэгтэй хүн болно хэмээн бошиглосон байна. Эдгээр бүхэн нь Бурхан багшийн айлдсан ёсоор бүтэн биелсэн юм.
Арванзургаа настай ахуйдаа багшийнхаа айлдвар ёсоор Түвдийн төв хэсэг рүү явсан байна. Түвдийн төв ба баруун хэсэг нь тэр үедээ эрдэм мэдлэгийн төв болж байжээ. Тухайн үеийн олон дацангуудад суралцаж, олон үндэс ном болон Энэтхэгийн Бурханы гүн ухааны уламжлалд суралцсан байна. 1374-1376 оны турш “Билгүүний чинад” хэмээх судар, Майдарын таван сургаал болон тэдгээрт зориулсан олон тайлбаруудыг судлахад төвлөрч байжээ. Энэ хугацаанд тэрээр судар болон тарнийн тодорхой оюуны суртал болон гүнзгий их мэдлэгтэй болсон байна. Зонхава судар болон тарнийг хослуулан судалж, дадуулахаар шийдсэн байсан бөгөөд олон үндэс дамжлагын алдартай багш нараас тарнийн авшиг хүртэж байсан юм.
Хорин хоёр наснаасаа эхлэн Дигнана болон Дармакиртигийн ноттой мэдлийн тухай бүтээлүүдийг судалж эхэлсэн бөгөөд Дармакиртигийн шалгадаг ухааны номлолыг гүнзгий биширч, шүтдэг байлаа,

1381 онд Зонхава гэлэн сахил хүртжээ. Энэ үед өөрийн язгуурын багшийн нэг болох Лама Умаватай учран золгосон бөгөөд тэр багш нь Манзушри бурханы бүтээлчин байсан бөгөөд Манзушри бурхан Лама Умавагаар дамжуулан Богд Зонхавын хоосон чанарын тухай сургаалийн асуултанд хариулж байсан гэлцдэг. Эцэст нь Зонхава Манзушри бурханыг өөрөө үзсэн бөгөөд бурхан түүнд шууд авшиг хайрлаж, сургаал айлдаж байжээ.
1392-1393 оны өвөл Манзушри бурханы айлдал ёсоор Зонхава Ном айлдахаа түр зогсоогоод бусад нийтийн үйлд оролцохоо болин эрчимт бясалгалд төвлөрсөн байна. Онцгойлон сонгосон найман шавь нарын хамт нинбад суусан. Хатуу чинад дэглэм сахиж, ариусгалын үйлийг эхэлсэн бөгөөд ариусгалын тарни уншиж буян хурааж, мөргөл үйлдэж, олон зуун мянган удаа мандал өргөх зэрэг үйлийг үйлдэж байжээ. Түүний хажуугаар оршихуйн мөн чанарын талаар бүтээсэн гол номуудыг судалж байлаа.

Хэдийгээр гадна талдаа ихэнх хүмүүс түүнийг эгэл жирийн хуврагийн дүрээр мэдэж байсан ч дотор талдаа их бодьсадва нарын мөрийг баримталж, нууцын талдаа төгс чадалтай тарнийн багш, Очирын хөлгөний хүч чадал болон эрдэм бүгдийг эзэмшсэн их шидтэн байсан байна.

Түүний их шидтэний чанар Жооханд их гал түймэр болоход ганц амьсгалаар унтраасан байдлаар зураг бүтээлд дүрсэлсэн байдаг. Өөрийн бясалгаж байсан газруудын ойролцоо чулуу болон үхэр чулуун дээр биеийн олон хэсгийг гаргасан дардас үлдээснээс үзэж болно. Эдгээр нь их шидтэний зарим нэг талыг үзүүлсэн шинж тэмдгүүд юм.
Гуравдугаар Далай Лам Жалва Содном Жамц Амдо дахь Богд Зонхавын лагшин мэндэлсэн газар очиж үзэхийг таалсан айлдвар гаргажээ. 1357 онд эх нь Зонхавагийн лагшинг төрүүлсэний дараа аав нь уламжлал ёсоор ихэсийг нь авч шороонд булсан байна. Тун удалгүй энэ булсан газраас зандан мод ид шидээр ургасан байна. “Их буян чуулсан мод” хэмээн ард нийтэд нэршиж, зүүн Түвд дэх хамгийн ариун мөргөлийн орон болон хувирсан байна. Модны навчис болон холтсон дээр нууцлаг үсгүүд буй болсон бөгөөд цэцэгсээс нь хамгийн сайхан үнэр ханхалж байсан гэдэг. Гуравдугаар Далай Лам хүүхэд байхдаа энэ модны тухай сонссон ба өөрийн нүдээр харахыг таалж байжээ. Тэрээр модыг элдэв аюулаас хамгаалахын тулд хашаа тойруулан барьж, түүний сацуугаар Гүмбүм Жамбалин хийдийг барьсан байна. Удалгүй энэ хийд зүүн Түвдийн хамгийн том, хамгийн нөлөөтэй номын хүрээ болсон байна.

Мөн муу үйл хийх, уур бухимдлыг тэвчих, элдэв үг хэллэг хэрэглэхийг цээрлэдэг. Энэхүү өдөр Богд Зонховын төгс гээгэрсэн бөгөөд нас нөгчсөн өдөр. Тийм учраас Монгол хүмүүн бид буян ном үйлдэж, лам хуврагууд ном хур айлдан бурхан шашиндаа манал өргөдөг юм.

Мөн өвлийн эхэн сарын 25-наас өмнө өвлийн идшээ бэлтгэдэг нь амьтны амь муулсан үйлээ өөх тосоор нь зул асааж, цайруулдаг уламжлал ч үүнтэй холбоотой аж.

Манай сайт Танд таалагдаж байна уу. LIKE дараарай, баярлалаа

Сэтгэгдэл бичих

Анхааруулга

Уншигчдын бичсэн сэтгэгдэлд azjargal.mn хариуцлага хүлээхгүй болно. Манай сайт ХХЗХ-ны журмын дагуу зүй зохисгүй зарим үг, хэллэгийг хязгаарласан тул Та сэтгэгдэл бичихдээ бусдын эрх ашгийг хүндэтгэн үзнэ үү.

Сэтгэгдэл:   0

Шинэ мэдээ

Өнөөдөр ажиллах шинжилгээний цэгүүд2021 оны 9-р сарын 28. 05:01

Халдвар авсны дараа хэт ачаалалтай дасгал хийх нь уушгинд сөргөөр нөлөөлнө2021 оны 9-р сарын 28. 05:00

Өнөөдөр ажиллах шинжилгээний цэгүүд2021 оны 9-р сарын 28. 04:56

Монголын эдийн засгийн төлөвийг танилцуулна2021 оны 9-р сарын 28. 04:55

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд, эдлэл, идээ, ундаа олдоно2021 оны 9-р сарын 28. 04:54

Өнөөдөр ихэнх нутгаар сэрүүснэ2021 оны 9-р сарын 28. 04:53

Шатахууны борлуулалт маргаашнаас хэвийн горимд шилжинэ2021 оны 9-р сарын 27. 04:03

Өнөөдөр Улаанбаатарт ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 9-р сарын 27. 03:28

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй бөгөөд өвчин ирнэ2021 оны 9-р сарын 27. 03:27

Малч­ид, иргэд, хадланчид, тариаланчдын анхааралд2021 оны 9-р сарын 27. 03:24

“Өнтэй өвөлжье”2021 оны 9-р сарын 23. 04:06

“Түргэвчилсэн тест ханиад томууны үед КОВИД-19 халдварын нэг адил эерэг хариу үзүүлдэг“2021 оны 9-р сарын 23. 04:03

10 сарын 1-нээс өмнө торгуулийн 50 хувиа төлөхгүй бол Өршөөлийн хуульд хамрагдахгүй2021 оны 9-р сарын 23. 03:14

“Намрын ногоон өдрүүд үндэсний үйлдвэрлэл-2021” үзэсгэлэн өнөөдрөөр дуусна2021 оны 9-р сарын 23. 01:44

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 9-р сарын 23. 01:42

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй2021 оны 9-р сарын 23. 01:41

Өнөөдөр ихэнх нутгаар солигдмол үүлтэй байна2021 оны 9-р сарын 23. 01:39

Ном чамд ертөнцийг бэлэглэнэ2021 оны 9-р сарын 16. 02:54

Ном уншдаг хүн бүрт таалагдах англи хэл дээрх 22 АППЛИКЕЙШН2021 оны 9-р сарын 16. 02:44

НӨАТ-ын сугалааны тохирол ирэх Ням гарагт явагдана2021 оны 9-р сарын 16. 02:42

Номын баяр-Бидний баяр2021 оны 9-р сарын 16. 02:41

“Шөнийн музей”2021 оны 9-р сарын 16. 02:23

Өнөөдөр дархлаажуулалтын суурин 40 цэг ажиллана2021 оны 9-р сарын 16. 02:22

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эрч, хүч нэмнэ2021 оны 9-р сарын 16. 02:20

Өнөөдөр ихэнх нутгаар цаг агаар тогтуун, дулаан байна2021 оны 9-р сарын 16. 02:20

Даваа гарагт ажиллах шинжилгээний цэгийн байршил2021 оны 9-р сарын 13. 02:47

Дархлаажуулалтын цэгүүд 09:00-17:00 цаг хүртэл ажиллана2021 оны 9-р сарын 13. 02:33

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал тохиромжгүй2021 оны 9-р сарын 13. 02:22

Есдүгээр сарын цаг агаарын ерөнхий төлөв2021 оны 9-р сарын 13. 02:18

Пүрэв гарагт шинжилгээ авах цэгүүд2021 оны 9-р сарын 9. 03:41

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 9-р сарын 9. 03:40

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд малтай баялаг төгс болно2021 оны 9-р сарын 9. 03:34

Улаанбаатарт өдөртөө 16 хэм дулаан байна2021 оны 9-р сарын 9. 03:17

Хүүхдийнхээ дархлааг дэмжих 7 арга2021 оны 9-р сарын 2. 07:10

Витамин С уухын ач тус2021 оны 9-р сарын 2. 06:55

Шинэ ургацын хүнсний ногоо худалдаалж буй 25 БАЙРШИЛ2021 оны 9-р сарын 2. 06:52

Жолооч таньд туслах аппликейшн2021 оны 9-р сарын 2. 06:48

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 9-р сарын 2. 06:44

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал жаргал үргэлжид ирнэ2021 оны 9-р сарын 2. 06:43

Цочир хүйтрэхийг онцгойлон анхааруулж байна2021 оны 9-р сарын 2. 06:42

Сайн чанарын усны сав сонгоорой2021 оны 8-р сарын 30. 03:21

"COVID-19" хүнсний дэлгүүр, худалдааны төвд өгөх зөвлөгөө2021 оны 8-р сарын 30. 03:05

Вакцины 3 дахь тун хийгдэж эхэллээ2021 оны 8-р сарын 30. 03:02

“Эх хэлээ аваръя”2021 оны 8-р сарын 30. 02:58

Өнөөдрөөс дугаарын хязгаарлалт хэвийн үргэлжилнэ2021 оны 8-р сарын 30. 02:54

2 дахь өглөөний гудамж нээгдлээ2021 оны 8-р сарын 30. 02:48

Өдрийн өнгө2021 оны 8-р сарын 30. 01:16

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 8-р сарын 30. 01:15

Улаанбаатарт өдөртөө 26 хэм дулаан2021 оны 8-р сарын 30. 01:15

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 8-р сарын 29. 02:27

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал эд, эдлэл, идээ, ундаа олно2021 оны 8-р сарын 29. 02:26

Ойрын өдрүүдэд ихэнх нутгаар дулаарна2021 оны 8-р сарын 29. 02:26

Ойрын өдрүүдэд ихэнх нутгаар дулаарна2021 оны 8-р сарын 29. 02:26

Улаанбаатарт өдөртөө 15 хэм дулаан2021 оны 8-р сарын 26. 01:46

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 8-р сарын 26. 01:06

Өдрийн өнгө2021 оны 8-р сарын 26. 00:59

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 8-р сарын 24. 02:06

Солонгос хэлний түвшин тогтоох шалгалтын хуваарь2021 оны 8-р сарын 24. 02:06

Өдрийн өнгө2021 оны 8-р сарын 24. 02:04

Цаг агаарын мэдээ2021 оны 8-р сарын 24. 02:04

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 8-р сарын 23. 00:51

Өдрийн өнгө2021 оны 8-р сарын 23. 00:51

Цаг агаарын мэдээ2021 оны 8-р сарын 23. 00:50

Өөдрөг байх зарчимаас2021 оны 8-р сарын 23. 00:50

Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлэх мэдээ2021 оны 8-р сарын 22. 02:53

Өнөөдөр ажиллах шинжилгээний цэгүүд2021 оны 8-р сарын 22. 02:52

Өдрийн өнгө2021 оны 8-р сарын 22. 02:52

"Дүрэмт хувцсаа бэлэглэе"2021 оны 8-р сарын 19. 06:46

Залуучуудыг хөдөлмөрт бэлтгэх “ОРОЛЦОО” төсөл2021 оны 8-р сарын 19. 06:45

Номын сан, кино театруудыг нээнэ2021 оны 8-р сарын 19. 06:43

ЭЕШ өгөх шалгуулагчид нийтийн тээвэрт ҮНЭГҮЙ зорчино2021 оны 8-р сарын 19. 06:41

ЭЕШ өнөөдөр Монголын түүх хичээлээр эхэллээ2021 оны 8-р сарын 19. 06:40

“Барилгачдын баяр - Мишээл-2021”2021 оны 8-р сарын 19. 06:33

Пүрэв гаригийн шинжилгээний цэгийн байршил2021 оны 8-р сарын 19. 06:31

Дархлаажуулалтын цэг2021 оны 8-р сарын 19. 06:30

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй2021 оны 8-р сарын 19. 06:27

Аадар бороо орох тул үер усны аюулаас сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна2021 оны 8-р сарын 19. 06:25

Өдрийн өнгө2021 оны 8-р сарын 15. 02:37

Улаанбаатарт өдөртөө 27 хэм дулаан2021 оны 8-р сарын 15. 02:37

Өнөөдөр болох үйл явдалууд2021 оны 8-р сарын 12. 01:50

Улаанбаатарт өдөртөө 29 хэм дулаан2021 оны 8-р сарын 12. 01:49

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 8-р сарын 12. 01:48

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал сайн2021 оны 8-р сарын 12. 01:47

Сайхан амьдрахын зөвлөгөө2021 оны 8-р сарын 12. 01:47

Өнөөдөр болох үйл явдалууд2021 оны 8-р сарын 10. 02:29

Өдрийн өнгө2021 оны 8-р сарын 10. 02:28

Өнөөдөр Улаанбаатарт ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 8-р сарын 10. 02:28

Улаанбаатарт өдөртөө 25 хэм дулаан2021 оны 8-р сарын 10. 02:26

Цусаа өгөөд бусдын амийг аварцгаая2021 оны 8-р сарын 9. 02:35

Их сургуулиудын ЭЛСЭЛТИЙН НЭГДСЭН мэдээлэл2021 оны 8-р сарын 9. 02:16

Жинхэнэ хайр бол авах биш өгөхийн нэр юм2021 оны 8-р сарын 9. 02:00

Зуны халуун өдрүүдэд ус ихээр уух нь зөв үү?2021 оны 8-р сарын 9. 01:56

Боловсролын тогтвортой хөгжлийн зорилтыг дэмжих сар2021 оны 8-р сарын 9. 01:54

Энэ долоо хоногт ажиллах шинжилгээний цэгүүд2021 оны 8-р сарын 9. 00:57

Өнөөдөр болох үйл явдалууд2021 оны 8-р сарын 9. 00:55

Өдрийн өнгө2021 оны 8-р сарын 9. 00:54

Улаанбаатарт өдөртөө 22 хэм дулаан2021 оны 8-р сарын 9. 00:53

Офицеруудын ордон хүртэл дугуйн замтай болно2021 оны 8-р сарын 9. 00:52

Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй2021 оны 8-р сарын 8. 02:18

Өнөөдөр ажиллах дархлаажуулалтын цэгүүд2021 оны 8-р сарын 8. 02:17